A p�rb�n nj� referenc� m� vete situata e shp�rthimit protestues dhe dhun�s n� Greqin� e k�tyre pes� dit�ve, p�r vendet fqinje me t�? Pse po ngjet, ajo q� po trondit sot Greqin�? �sht� fjala p�r vendin ku Shqip�ria ka komunitetin m� t� madh t� emigracionit t� vet, disa qindra mij�rash? Cilat jan� efektet q� transferohen nga kjo gjendje n� fqinj�sin� e Greqis� n� t�r�si dhe, mbi vendin ton� n� ve�anti?
Elita politike dhe ajo intelektuale e Greqis�, k�to dit� gjendet e shokuar. Po ndodh ajo q� ngjet ndoshta vet�m nj� her� n� shekull n� historin� e nj� vendi.
N� vendin ballkanik, me koh�gjat�si m� t� madhe si pjes�tar i BE-s�, po ndodh nj� akt q� sh�mb�llen me shum��ka prej revolucioneve sociale n� vendet evropiane, si me Britanin� e viteve �80-t� dhe me Parisin e vitit 1997, apo m� tej akoma, me vende t� tjera, e deri me Argjentin�n, dikur.
Shumica e komentuesve n� nj� z� vler�sojn� si faktor t� par�, t� k�saj ngritjeje dhe t� k�saj proteste shum�form�she, kriz�n sociale q� ka mb�rthyer vendin, diferenc�n e krijuar mes qytetarit dhe qeveris�sve n� drejtim t� pasjes dhe t� trajtimit financiar, apo edhe t� kontrastit t� fuqish�m n� jetes�. Elita politike prej koh�sh demonstronte dhe ecte n�p�r nj� pist�, ku humbi besimi pareshtur dhe ku abuzimi, korrupsioni dhe rr�nimi moral, po shfaroste forc�n inkurajuese dhe besimin apo solidaritetin me qytetarin�..
K�to jan� disa prej arsyeve t� hamend�suara dhe t� paraqitura n� or�t e ngritjes s� rr�mujshme e t� dhunshme, n� or�t kur djegiet, vjedhjet dhe p�rleshjet me gur� dhe sende t� forta, po e ngren� edhe m� patologjin� e rrug�s dhe krijojn� edhe m� tep�r mund�si p�r manifestimin e p�shtyr� t� lumpenizmit dhe t� keqb�r�sve t� nj� vendi.
Greqia po r�nkon k�to dit� prej nj� rebelimi t� brendsh�m t� cilit ende nuk i �sht� b�r� "skaneri" dhe "eko-ja" reale. Mir�po deri n� k�t� shkum�zim turmash dhe qytetar�sh, n� Greqi prej mediave dhe oratorive publike, ishte b�r� e njohur prej koh�sh, fryrja e abuzimit, tejllup�sia e burokracis� zyrtare dhe qeveris�se, korrupsioni zyrtar dhe cerga e aferave dhe nepotizmit hajdutist. Aq gjer� e gjat� ishte shtrir� "cerga e korrupsionit", sa verb�ria e humbi krejt, kujdesin vet�mbrojt�s t� "ushtris� s� pashpirt" dhe t� paskuprullt, t� vjedh�sve dhe korrupsionist�ve. Kjo "cerg�" e p�rfshiu edhe vet� kish�n greke, institucionin e ashtuquajtur komb�tar q� dikur ka dh�n� prova themelore se impononte autoritarisht edhe vet� shtetin. Kisha u fut n� "cerg�n" e korrupsionit. Hierark�t me rraso u b�n� ortak� t� qeveris�sve dhe politikan�ve t� bab�zitur. Pronat e kish�s, nis�n t� hipotekoheshin dhe tjet�rsoheshin prej individ�sh me pushtet dhe lidhje, dhe anasjelltas, pasurit� publike, u tjet�rsuan deri n� at� mas�, sa ndotja morale e politik�s dhe predikuesve t� tjer� institucional�, shp�rtheu n� nj� kut�rbim t� paduruesh�m, duke ndezur reagimin dallg�zues qytetar.
Kjo �sht� nj� pjes� thelb�sore e arsyeve t� kriz�s, q� po tymon dhe paralizon fqinjin jugor t� Shqip�ris�, Greqin�. Zjarri social u ndez padashur dhe qeverin� e Kryeministrit grek Karamanlis, nuk mund ta ndihmonte as gjeneratori i politik�b�rjes ballkanike, as problematikat e tejfryra gjeopolitike n� rajon e, as p�rdorimi i laboratorit "cing�ris�s" me fqinj�t, t� cil�t kurr� s�e b�jn� nj� kriz� p�r Greqin�.
Ajo q� ndodhi n� Greqi, si shkak t� par�, mbart kap�rcimin e limitit prej politikave dhe kabinetit qeveris�s.. U shkel dhe u tejkalua �do mas� e p�rfitimit abuziv, e lidhjes dhe e send�rtimit t� rrjeteve t� korrupsionit dhe p�rfitimit, u shemb�n prej vjedhjes institucionet e sigurimit dhe garancis� pensionale, u cenua prona dhe u bjerr besimi ikonik i kish�s dhe shtetit dhe u shpall demaskuesh�m, pa m� t� voglin kujdes, ortak�ria korruptuese mes shtetar�ve dhe p�rfaq�suesve zyrtar� t� besimit, u deformua dhe u s�mur institucioni antikrim. Shteti u s�mur dhe u rr�nua si institucion ligjor dhe moral dhe besueshm�ria e marr�dh�nieve dhe kontratave t� tij me qytetarin u n�p�rk�mb�n deri n� mb�rritjen e kriz�s sociale dhe shfaqjen e depresionit social e financiar..
Greqia �sht� vendi ku jetojn� n� nj� marr�dh�nie, plot�sisht natyrale dhe nj�her�sh komplekse, m� shum� se 550 mij� shqiptar�. Ky komunitet shqiptar�sh dhe (si� i quan zyrtarisht nj� pjes� t� tyre, vet� Greqia), homogjen�sh, rezulton n� k�to dit� krize t� jet� shfaqur si komuniteti me sjelljen m� t� kujdesshme, madje tipikisht qytetare. Ata jan� emigrant� t� ligjsh�m shumica, e t� paligjsh�m m� pak se pakica. Ky komunitet dhe kriza e sotme e Greqis�, gjithsesi jan� nj� element ndikues apo argument efekti mbi vendin ton�.
Le t� shohim me qet�si dhe t� presim, s� pari, efektin ekonomik q� sjell kjo kriz� edhe n� k�to dit� t� epilogut vjetor p�r vendin ton�.
Por referenca analitike e asaj q� po ndodh n� Greqi, me at� q� gjenerohet si kumt dhe praktik� sociale n� Shqip�ri, vlen t� sillet n� v�mendje t� shum�kujt. N� Greqi, reagimi shp�rthyes qytetar, �sht� akti q� po detyron politik�n dhe krejt pal�t e saj, t� kthejn� kah. �sht� fjala p�r kahun sh�rbyes t� politik�s dhe t� shtetit, n� adres� dhe me detyrim ndaj qytetarit.
Koha e vet�sh�rbimit t� politik�s, p�rmes pushtetmarrjes dhe qeverizot�rimit, n� Greqin� fqinj�, mesa duket, po merr fund. Qytetaria greke po rikthen edhe nj� her� jo vet�m kultin e vot�s, por kultin e detyrimit p�r t�i sh�rbyer vendit dhe qytetarit, pa abuzuar me propagand� dhe mashtrim politik. Llogaria dhe shpaga e qeveris�sve dhe e shtetar�ve, abuzues deri n� k�t� mas�, pas k�saj, rikthehet n� Greqi. K�t� e pohon shum�kush q� ka nisur t� shoh� matan� tymit dhe djegieve t� turmave. Si� shprehet nj�ri prej analist�ve t� njohur n� k�t� vend: "…ajo q� na shohin syt� sot n� Athin�, na ndihmon t� shohim at� q� s�pat�m koh� ta shihnim kur na mashtronte dhe vidhte politika".
Ky �sht� fatkeq�sisht akti q� sh�non nd�rrimin e kahut, e atij kahu q� e humbet qeveris�si kur kalon nga cil�sia e opozitarit, tek ajo e qeveris�sit. Llogarit� e qeverisjes i b�n qytetari m� mir� dhe me m� tep�r sinqeritet. Politika dhe qeveris�si e humbet realizmin, sepse ai neglizhon besueshm�rin�.
Shqip�ria si vendi me afinitet fizik me Greqin�, gjendet n� dit�t e veta elektorale. Te ne nuk ka kriz� politike dhe �sht� shum� mir� q� e kemi l�n� pas k�t� mund�si. Por tek ne, n� raportet mes politik�s dhe qytetarit, n� raportet mes qeverisjes dhe sh�rbimit, kemi nj� kriz� evidente. Administrimi n� k�t� vend �sht� i eklipsuar prej amatorizmit, sikund�r drejt�sia �sht� e paforc� p�r nd�shkimin e padrejt�sis� dhe korrupsionit. Trishtimi q� t� jep paturp�sia dhe fshehja e pasurimit p�rmes pushtetit, na kan� dh�n� t� gjith�ve shijen se jemi n� koh�n e paturp�sis�.
Paturp�sia e gjat� n� koh�, gjithsesi rikthen cil�sira makiaveliste, sepse e b�jn� edhe m� t� dukshme s�murjen e demokracis�, por b�jn� prezente instinktet e qytetarit. K�to cil�sira, kur kap�rcehet masa dhe shkelen kufijt� e saj, i manifeston qytetari, deri edhe si protestues dhe fitues i ndryshimit real.
Me at� q� ndodhi k�to dit� n� Athin� dhe gjetk�, grek�t e fituan nj� ndryshim, ndon�se �sht� her�t t� themi se cilin.
Forum
